Дубінка
Вячаслаў Андрэевіч
“Выцінанкі – усмешка душы.
Як працую з нажніцамі – душа спявае!”
В. Дубінка
Сёння, напэўна, мала хто ведае пра традыцыю выразання на кожнае свята нажніцамі з белай паперы ўпрыгожванняў на вокны, палічкі, дзверы. Гэты від народнага мастацтва на пачатку 70-х гадоў мінулага стагоддзя амаль знік, але на сённяшні дзень, дзякуючы энтузіястам, ён адрадзіўся як мастацкая аўтарская выцінанка. Сярод беларускіх майстроў выцінанкі асаблівае месца займае Вячаслаў Андрэевіч Дубінка.
Нарадзіўся Вячаслаў Дубінка ў Слуцку 17 снежня 1941 года. Сюды сям’я яго бацькоў пераехала з вёскі Радкава. Першыя гады жыцця прыйшліся на часы цяжкіх выпрабаванняў, калі горад быў у руках нямецкіх захопнікаў. З задавальненнем наведваў адкрыты пры Доме піянераў гурток выяўленчага мастацтва, які вёў Уладзімір Сцяпанавіч Садзін.
У 1958 годзе скончыў сярэднюю школу ў Слуцку і паступіў вучыцца ў Чарнавіцкі тэхнікум
чыгуначнага транспарту (1958-1961г.г.), дзе атрымаў прафесію тэхніка – будаўніка
грамадзянскага будаўніцтва. У 1961 - 1964 годзе працаваў прарабам, начальнікам
будаўнічага участка. З 1964 года Вячаслаў Дубінка захапіўся прафесійнай фатаграфіяй.
Першыя фотаздымкі былі змешчаны на старонках раённай газеты “Шлях Ільіча”. Там жа, у слуцкай раёнцы, надрукаваў першае апавяданне. Працаваў фотакарэспандэнтам любанскай газеты “Будаўнік камунізма” (1964–1965), салігорскай газеты “Шахцёр” (1965–1966).
Газеты “Правда”, “Известия”, “Труд”, “Советская культура” змяшчалі фотаздымкі Вячаслава Дубінкі, адзначалі прэміямі яго працу. У 1966 годзе яго запрасілі ў сталічную газету – “Звязда”.
Потым Дубінка працаваў ў студыі “Фота і жыццё” Саюза журналістаў БССР (1971–1974), фотакарэспандэнтам газеты “Чырвоная змена” (1977–1979),
фатографам рэстаўрацыйнай спецыяльнай навуковай майстэрні Міністэрства культуры БССР (1979–1981), у часопісе “Беларусь”.
Вячаслаў Андрэевіч вёў дзённікі, занатоўваў тое, што чуў, здымаў, чытаў у кнігах.
Прайшоў з экспедыцыямі, геалагічнымі партыямі горы Цянь – Шаня, Карпат, Паміра, Саян, Алтая, але больш за ўсё яго вабіла родная зямля.
В. Дубінка – аўтар фотанарысаў, фотаальбомаў “Бабруйск”(1967), “Нясвіж” (1968), “Магілёў”(1971), “Брэст”(1979).
З 1968 г. захапіўся выцінанкай. Выцінанкамі Вячаслава Дубінкі былі аформлены кніжкі паэзіі Святланы Басуматравай, Валянціны Хамчук, Галіны Каржанеўскай. Асабліва арганічна папяровыя фантазіі глядзеліся ў кніжках для дзяцей: “Жывыя літары” Артура Вольскага (1973), “Казка пра Паўліна” Вольгі Іпатавай (1983). Асноўны мастацкі эфект у выцінанках ствараецца сілуэтнай арнаментальнасцю.
В. Дубінка яшчэ і празаік, публіцыст, творы якога вельмі насычаны запамінальнымі вобразамі, а ў некаторых з іх выкарыстоўваюцца элементы прыгодніцтва, дэтэктыву.
Аб пісьменніцкай і грамадзянскай сталасці В. Дубінкі сведчаць яго творы «Не плач, душа мая» (1983), «Сіндыкат Мані Дулі» (1983), «Браты святой ночы» (1986), «Развітальная песня» (1989), “Карацелькі” (2010). Выдаў кнігі пра помнікі гісторыі і культуры рэспублікі – «Паплач ля роднае крынічкі» (1981), «Ой, зялёны дубочак» (1983).
Кнігам пісьменніка ўласціва займальнасць, сакавіты і трапны, блізкі да народнага гумар, неардынарнасць мастацкіх рашэнняў, у іх раскрываюцца вострыя сацыяльна-эстэтычныя праблема нашага жыцця.
Неаднаразовы пераможца міжнародных конкурсаў пакінуў пасля сябе тысячы карцін, выразаных нажніцамі з паперы. Гэты бок ягонай багата адоранай натуры выявіўся ў цыкле фільмаў “Беларускія прымаўкі” рэжысёра-аніматара Нацыянальнай кінастудыі “Беларусьфільм” Міхася Тумелі.
Фатограф і пісьменнік, майстра мастацтва выцінанкі Вячаслаў Дубінка памёр 10 жніўня 2010 г.
Творы В. Дубінкі
-
Дубінка, В. Бацькава праўда : апавяданне / В. Дубінка // Беларусь. – 1983. – № 4. – С. 14–15.
-
Дубінка, В. Браты святой ночы: аповесці / В. Дубінка. – Мінск : Мастацкая літаратура,1986. – 311с.
-
Дубінка, В. Выцінанкі : фотаальбом / Вячаслаў Дубінка ; мастак У. Басалыга. – Мінск : Выдавецка-паліграфічны цэнтр, 2011. – 112 с.
-
Дубінка, В. Карацелькі / Вячаслаў Дубінка. – Мінск : Кнігазбор, 2010. – 331 с.
-
Дубінка, В. Не плач, душа мая : аповесць / Вячаслаў Дубінка. – Мінск : Мастацкая літаратура,1983. – 303 с. – (Першая кніга празаіка)
-
Дубінка, В. Развітальная песня : аповесць / Вячаслаў Дубінка. – Мінск : Юнацтва, 1989. – 204 с.
-
Дубінка, В. Сіндыкат Мані Дулі : аповесці / Вячаслаў Дубінка. – Мінск : Мастацкая літаратура,1992. – 318 с.
Аб жыцці і творчасці В. Дубінкі
-
Дашкевіч, Н. Папяровае дзівацтва / Наталля Дашкевіч // Культура . – 2008. – № 31. – С. 12.
-
Дубінка, В. Выцінанку лічылі дурыкам, а не мастацтвам / Вячаслаў Дубінка; [гутарыла] Таццяна Гусева // Кур’ер . – 2010 . – 13 мая (№ 19 ). – С. 4.
-
Дубінка, В. Пра сябе // Дубінка В. Выцінанкі : фотаальбом. – Мінск, 2011. – С.6–11.
-
Дубінка Вячаслаў Андрэевіч (н. 17.12.1941, г. Слуцк Мінскай вобл.), беларускі пісьменнік // Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т.6. Дадаізм – Застава / рэдкал. : Г. П. Пашкоў (гал.рэд.) [і інш.]. – Мінск, 1998. – С. 242.
-
Дубінка Вячаслаў Андрэевіч, беларускі пісьменнік. (нар. 17.12.1941г. у Слуцку) // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Слуцкага р-на і г. Слуцка. У 2 кн. Кн. 2. – Мінск, 2001. – С.472.
-
Памёр Вячаслаў Дубінка // Кур’ер. – 2010. – 12 жн. (№ 32). – С. 28.
-
Папяровы цуд з далёкай вандроўкі // Краязнаўчая газета. – 2012. – ліп. (№26). – С. 2.
-
Ратайка, П. І. На жыццёвых кручах : дакументальная аповесць / П. І. Ратайка; літ. запіс В. Дубінкі. – Мінск : Юнацтва,1985. – 239 с.
-
Савік, Л. Дубінка В. / Л. Савік // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. Т. 2. Верабей – Іваноў / Ін-т літ. імя Я. Купалы АН Рэспубліка Беларусь, Беларуская Энцыклапедыя; рэдкал. : І. Э. Багдановіч [і інш.]. – Мінск,1992. – С. 376–377.
-
Сахута, Я. Чараўнік паперы і нажніц / Яўген Сахута // Дубінка В. Выцінанкі : фотаальбом. – Мінск, 2011. – С.12–13.
-
Сахута, Я. М. Дубінка Вячаслаў / Я. М. Сахута // Сахута Я. М. Беларуская выцінанка. – Мінск, 2008 . – С.107 – 118.
-
Сахута, Я. М. Мастацтва паперы і нажніц / Яўген Сахута // Пралеска. - 2020. — № 1. — С. 34—38.
-
Церах, Е. І пражытае, і перажытае / Е. Церах // Мінская праўда. – 1991. – 30 ліп.
-
Ціткоўскі, І. Майстар выцінанкі: Вячаслаў Дубінка / Ігар Ціткоўскі // Кур’ер.– 2000 . – 7 снеж.
-
Ціткоўскі, І. А. Дубінка Вячаслаў Андрэевіч / Ігар Ціткоўскі // Мастацтва Случчыны : гісторыя, імёны, творы / Ігар Ціткоўскі. – Мінск, 2019. – С. 147—148.
***
-
Зиновьев, А. Фантазия и ножницы: в Национальном художественном музее открылась выставка Вячеслава Дубинки, возродившего белорусскую «выцинанку» / Александр Зиновьев // Беларусь сегодня. – 2008. – 29 июля. – С. 13.